Yazılı Orkinos Balığı Fiziki Özellikleri Nelerdir?
Yazılı orkinos (Euthynnus alletteratus ), uskumrugiller (Scombridae) familyasına ait bir balık türüdür. İki sırt yüzgeci arasında küçük bir aralık bulunmaktadır. İkinci yüzgeç birinci yüzgeçten daha kısadır. Sırt yüzgeci ile kuyruk yüzgeci arasında 7-9, anüs yüzgeci ile kuyruk yüzgeci arasında 7 adet yalancı yüzgeci vardır.
Vücudu koyu mavi renkte ve arka kısımları benekli olup, karın ve göğüs yüzgeçleri arasında karakteristik siyah lekeler bulunur.
Kafa arkası ve göğüs yüzgeci çevresi ile yan çizgi pullu, diğer kısımlar pulsuzdur.
Ekonomik değeri yüksek olup dünya ticari balıkçılığında önemli bir yer teşkil eder.
Yazılı Orkinos Balığı Üreme Özellikleri
Eşeysel olgunluğa 3-4 yaşında erişen bu balıkların üremeleri İlkbahar – Sonbahar ayları arasındadır.
Yazılı Orkinos Balığı Yaşam Alanı
Türkiye’de Akdeniz, Ege Denizi, Marmara Denizi ve Karadeniz’de görülür. Uzunlukları 50 – 100 cm’dir. Ağırlıkları 15 kg’yi bulabilir. Ortalama ömürleri 8-12 yıl arasıdır.
Su yüzeyine yakın sularda büyük sürüler halinde kendinden daha küçük balıklarla beslenerek yaşamını sürdürürler.
Yazılı Orkinos Balığı Nasıl Avlanır?
Yazılı Orkinos su üstünde avlanırken muazzam bir avlanma görüntüsü oluşturur. Özellikle denizin derinliklerinden yüzeye doğru sıkıştırdığı sardalye, aterina ya da uçan balıkları avlarken bir çok kez suyun üstüne zıplayarak güzel görüntüler oluşturur.
Su üstü orkinos avcılığında gün doğumu ile birlikte avlak bölgesinde orkinos oynakları aranır. Oynak bulunduğunda iki türlü avcılığı mümkündür.
Bunlardan biri oynağın üstünden ya da yanından çapari, pipeti ya da sahte yem ile geçilerek balığın kıskandırılmasıdır. Bu yöntem geçmişten günümüze kullanılsa da sürüyü çok çabuk dağıttığından tercih edilmez.
Diğer bir yöntem ise oynaklara mümkün olduğunca yaklaşarak (yaklaşık 50-80mt) bombardo arkası pipet, jig ya da sahte yemlerle oynakların arasına atış yapmak ve balığı kandırmaktır. Bu yöntem ile motor gürültüsü vb. seslerden hayvan ürkmediği için bir oynaktan yaklaşık 8-10 balık almak mümkündür.
Aynı şekilde LRF ve shore jigging sistemi ile de avcılığı yapılmaktadır. Av için detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Yazılı Orkinos Balığı Yasal Avlanma Limitleri Nelerdir?
Yazılı orkinos özellikle Karadeniz palamutu (sarda sarda) ile çok karıştırılmaktadır. Bu sebeple yavruları Akdeniz Körfezinde (Ağustos-Eylül aylarında) çingene palamutu adı altında avlanır.
2020 yılı Eylül ayında yayınlanan 5/2 numaralı Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ ile birlikte; 1 balıkçı 45 santimetreden büyük olmak kaydıyla 2 adet avlayabilmektedir.
Tarihsel bir av yasağı olmadığından tüm sezon boyunca yukarıda belirtilen limitler dahilinde avlanılabilir.
Yazılı Orkinos Nasıl Pişirilir?
Yazılı orkinos nasıl pişirilir sorusunun cevabı çok çeşitlidir. Sotesi, kavurması, pilakisi ve buğlaması çok lezzetlidir. Eti biraz kuru ve kanlı olduğundan pişirilmeden önce iki saat buzlu suda, soda ya da karbonatlı su da kanının iyice çıkması beklenir.
Balık yemeyen çocuklar için orkinos kılçıklarından güzelce temizlenerek, 5 dakika sıcak su da bekletilir. Daha sonra tipik bir köfte harcına kıyma yerine orkinos eti kullanılarak küçük köfte topları şeklinde yuvarlanır. Daha sonra mısır unu ile panelenip kızgın yağda kızartılarak balık köftesi formunda servis edilir. Çocuklarımıza balık yedirmenin en pratik yollarından biridir.
Vücutlarında biriken cıva oranı diğer balıklara göre daha fazla olduğundan dolayı hamile kadınların bu balığı çok fazla miktarda tüketmeleri tavsiye edilmez.
